گل شمعدانی
نام علمی : Pelargonium graveolens
برگ یا قسمتهای هوائی گیاه Pelargonium roseum از خانوادۀ Geraniaceae که حاوی اسانس می‌باشند و به همین علت در داروسازی و صنعت حائز اهمیت است.
نامهای گیاه:
Syn: P. roseim R. Br
فارسی: شمعدانی عطری، ژرانیوم
انگلیسی: Rose pelargonium, Sweet – Rose geranium
ریخت شناسی:
گیاهانی عموماً علفی و دارای ساقه‌ای گوشتدار، معمولاً پوشیده از کرک و به ارتفاع 40 سانتی‌متر تا 1 متر. گلها مرکب از 5 کاسبرگ، 5 گلبرگ و 10 پرچم متصل به هم در قاعده هستند.
اندام داروئی:
قسمت مورد استفادۀ این گیاهان برگ و یا قسمتهای هوائی است که از آنها اسانس‌گیری بعمل می‌اید.
زمان جمع‌آوری:
برداشت هنگامی صورت میگیرد که گیاه حداکثر رشد رویشی را نموده و در حال شکوفه کردن است. اولین برداشت دارای بیشترین اسانس و بهترین کیفیت می‌باشد. مزارع کهنه میزان اسانس کمتری نسبت به مزارع نو دارند.
دامنۀ انتشار:
منشأ این گونه در آفریقای جنوبی بوده. ولی امروزه در بسیاری از نواحی الجزیره، ماداگاسکار، اسپانیا و فرانسه پرورش می‌یابند. اگر عمل تقطیر از برگ گیاهانی صورت گیرد که در زمینهای خشک پرورش یافته باشند مقدار نسبی اسانس حاصله از آنها کم ولی لطافت و مرغوبیت آن بیشتر است. جنس Pelargonium یک گونه گیاه علفی چند ساله به نام P. quercetorm دارد که انحصاری کردستان ایران و عراق می‌باشد. گونه‌های چندی از این جنس در ایران به صورت زینتی کاشته می‌شود.
اجزای متشکله:
از برگ گیاه مذکور اسانسی به نام Geranium rosat استخراج می‌نمایند. بوی آن مطبوع و شبیه به بوی گل سرخ است. لطافت نوع اسانس بر حسب محلی که تقطیر در آن صورت گرفته فرق می‌کند مانند آنکه اسانس ژرانیوم فرانسه از نوع الجزیره مرغوبتر است. قسمت اعظم اسانس ژرانیوم را ژرانیوم تشکیل می‌دهد که همراه با سیترونلول است بعلاوه دارای لینالول، بورنئول، تری پنئول، الکل فنیل اتیلیک، مانتول و الکل آمیلیک می‌باشد. سیترونلول ایزومرلینالول است. ژرانیول و سیترونلول در عطرسازی مورد توجه است. بوتیرات آن در تهیۀ گل سرخ مصرف دارد.
خواص درمانی:
اسانس ژرانیوم از نظر درمانی دارای اثر ضد عفونی‌کننده است. از مخلوط آن با اسانسهای دیگر پمادی تهیه می‌کنند که در پانسمان سوختگیها مورد مصرف قرار میگیرد. از این اسانس برای مخفی ساختن بوی روغن کاد استفاده بعمل می‌آید. مخلوط آن با فرمل در دندانپزشکی مصرف دارد. در مصارف داخلی، اثر کم‌کننده فشار خون دارد ولی هیچگاه به این منظور استفاده قرار نمی‌گیرد. در عطرسازی و تهیه گرد دندان، پمادها و فرآورده‌های زیبائی مصرف می‌شود. حشرات از بوی آن فرار می‌کنند. گیاه ژرانیوم و اسانس آن generator Cellاند.
روغن شمعدانی عطری ضد افسردگی و ضد عفونی‌کننده است. همچنین یک قابض ارزشمند و یک هموستاتیک (متوقف کننده خونریزی) است. موجب پیشبرد التیام سریع می‌شود که آن را برای درمان جراحات بسیار مفید می‌کند. به خاطر رایحۀ دلپذیر، اثرات قابض، ضد عفونی‌کننده و متعادل کننده تولید سبوم، از شمعدانی عطری در فرآورده‌های مراقبت از پوست استفاده می‌شود. شمعدانی عطری برای پوست‌هائی که بیش از حد خشک یا چرب هستند یا پوست‌های خشک دارای نقاط چرب، ارزشمند است.
شمعدانی عطری تقویت‌کننده کبد و کلیه‌هاست و برای درمان زردی، سنگهای کلیوی و عفونت‌های مختلف سیستم ادراری به کار می‌رود.
آثار فارماکولوژیکی:
اثر متعادل کننده این گیاه به خاطر آن است که محرک قشر غده فوق کلیوی است و کمک بزرگی در مشکلات یائسگی و تمامی بیماریهائی که در آنها تعادل هورمونی لازم است محسوب می‌شود. شمعدانی عطری ممکن است برای برطرف شدن علائم تنش قبل از قاعدگی مفید باشد و ویژگی‌های ادرارآور آن به برطرف شدن تجمع بیش از حد مایعات قبل از ایجاد قاعدگی کمک می‌کند.
شمعدانی عطری تحریک کننده سیستم لنفاوی است که همراه با اثر ادرارآور آن باعث شده بصورت یک کرم ماساژ برای درمان سلولیت، تجمع مایعات و ادم قوزک پا بکار می‌رود. شمعدانی عطری قطعاً یک عامل ضد افسردگی ارزشمند است.
نظرات شما عزیزان:
تبادل
لینک هوشمند